ترانزیستور دارای دو کاربرد اصلی سوئیچینگ در مدار و تقویت کنندگی می باشد. در حقیقت یک ترانزیستور غالبا از کنار هم قرار گرفتن دو دیود ایجاد می شود که جهت قرار گرفتن آن دیود ها نسبت به پایه بیس نوع مثبت یا منفی آن را تعیین می کند.

ترانزیستور BJT (بخوانید بی جِی تی) یکی از انواع ترانزیستور هاست که در این مقاله بیشتر در مورد آن صحبت می کنیم. BJT سرنام Bipolar Junction Transistor می باشد. ترانزیستورها دارای انواع و اشکال ظاهری (پکیج های) متفاوتی می باشد. در بازار ترانزیستور معمولی با پکیج TO92 بوده و به شکل زیر است:

در جدول زیر سایر پکیج ها را مشاهده می کنید. نکته قابل ذکر این است که دو پکیج TO18 و TO39 در بازار با عنوان ترانزیستور قابلمه ای شناخته می شوند.

ترانزیستور دارای سه پایه Base، جمع کننده یا Collector و پخش کننده یا Emiter می باشد.

در کاربرد سوئیچینگ ترانزیستور می توان با دادن جریان کمی به پایه Base بین دو پایه Collector  و Emiter جریان برقرار کرد.

ترانزیستورها دارای دو نوع مثبت و منفی هستند. نوع منفی با NPN و نوع مثبت با PNP شناخته می شود. P ابتدای کلمه Positive به معنای مثبت و N ابتدای کلمه Negative به معنای منفی می باشد. در ادامه با این دو نوع و تفاوت های آن آشنا خواهیم شد.

نوع مثبت یا PNP:

در این نوع ترانزیستور پایه های منفی دو دیود که با نام کاتد شناخته می شود به هم متصل شده اند. محل اتصال بیس ترانزیستور است. پس بیس ترانزیستور N خواهد بود و به منفی منبع تغذیه یا زمین وصل می شود. در این نوع ترانزیستور جهت دیود ها از امیتر و کلکتور به سمت بیس ترازیستور می باشد. در تصویر سوم شماتیک ترانزیستور مثبت را مشاهده می کنید. به عنوان قرارداد جهت جریان با امیتر نمایش داده می شود. از آنجاییکه جهت دیود به سمت بیس ترانزیستور است، فلش از امیتر به سمت بیس رسم می شود.

برای تست ترانزیستور مثبت با استفاده از مولتی متر، با توجه به جهت دیودها، و Negative بودن پایه بیس، باید ابتدا مولتی متر را در حالت تست دیود قرار داده و پراب منفی را به بیس متصل کرده و پراب مثبت را به پایه های کلکتور و امیتر اتصال داد، هر دو باید مقداری را نشان دهند.

برای بکار گیری ترانزیستور مثبت در مدار، باید ولتاژ مثبت را وارد امیتر نموده و کلکتور را به منفی منبع تغذیه وصل کنیم. با اتصال بیس به منفی منبع تغذیه یا زمین مدار، ترانزیستور فعال شده و جریان بین امیتر به کلکتور برقرار می شود.

نوع منفی یا NPN:

در این نوع ترانزیستور پایه های مثبت دو دیود که با نام آند شناخته می شود به هم متصل شده اند. محل اتصال بیس ترانزیستور است. پس بیس ترانزیستور P خواهد بود و به مثبت منبع تغذیه وصل می شود. در این نوع ترانزیستور جهت دیود ها از بیس ترازیستور به سمت امیتر و کلکتور می باشد. در تصویر سوم شماتیک ترانزیستور منفی را مشاهده می کنید. به عنوان قرارداد جهت جریان با امیتر نمایش داده می شود. از آنجاییکه جهت دیود از بیس به طرف بیرون است، فلش از بیس به سمت امیتر رسم می شود.